⚡ خلاصه سریع: این دوره مناسب چه کسانی است؟

• ادمین شبکه و ISP که چند لینک اینترنت دارد و دنبال Load Balance + Failover واقعی است.
• کسانی که درگیر Policy Routing (مسیرهای متفاوت برای ترافیک‌های متفاوت) هستند.
• ادمین‌هایی که می‌خواهند QoS را اصولی پیاده کنند (DSCP/Queue/Packet-Mark).
• کسانی که در سناریوهای VPN، VoIP، سرویس‌های حساس و بازی‌ها نیاز به اولویت‌دهی ترافیک دارند.

🧠 MikroTik Mangle دقیقاً چیست؟

Mangle در RouterOS را می‌توانید یک «سیستم برچسب‌گذاری و اصلاح بسته‌ها» بدانید. شما بسته‌ها (Packet) یا اتصال‌ها (Connection) را Mark می‌کنید تا بعداً بخش‌های دیگر RouterOS (مثل Routing Table، Queue Tree یا حتی بعضی سناریوهای NAT) بر اساس همان Mark تصمیم بگیرند.

• Mark-Connection: یک بار اتصال را برچسب می‌زنید تا پردازش بسته‌های بعدی سبک‌تر و دقیق‌تر شود.
• Mark-Packet: بسته‌ها را برای QoS/Queue/سهمیه‌بندی و … علامت‌گذاری می‌کنید.
• Mark-Routing: برای Policy Routing مسیر خاص به ترافیک خاص می‌دهید.
• Change DSCP / TTL / MSS: برای اولویت‌دهی VoIP، کنترل مسیر، یا حل مشکلات MTU در تونل‌ها.

نکته به‌روز: در RouterOS v7، برای Routing-Mark معمولاً باید از قبل Routing Table‌ها را بسازید و بعد روی آن‌ها Policy Routing انجام دهید.

🔍 Mangle چه فرقی با Filter / NAT / Queue دارد؟

اشتباه رایج این است که همه چیز را با Filter یا NAT حل کنیم. اما نقش هر کدام متفاوت است:

• Filter: تصمیم امنیتی می‌گیرد (Accept/Drop/Reject)؛ یعنی «اجازه بده/ندهد».
• NAT: آدرس/پورت را ترجمه می‌کند (srcnat/dstnat)؛ یعنی «تغییر هویت شبکه‌ای».
• Mangle: ترافیک را طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری می‌کند و بعضی فیلدهای بسته را تغییر می‌دهد؛ یعنی «برای تصمیم‌های بعدی آماده‌اش می‌کند».
• Queue / Queue Tree: پهنای‌باند و اولویت را اعمال می‌کند—و معمولاً خوراکش را از Packet-Mark می‌گیرد.

نتیجه عملی: اگر می‌خواهید «یک کاربر/یک شبکه/یک سرویس» مسیر اینترنتش فرق کند یا اولویت بگیرد، معمولاً باید از Mangle شروع کنید.

📦 پیش‌نیازهای پیشنهادی قبل از شروع دوره

• آشنایی با مفاهیم شبکه: IP، Subnet، Gateway، DNS و NAT
• کار با Winbox/Terminal و ساختار کلی RouterOS
• اگر MTCNA را گذرانده باشید، این دوره خیلی روان‌تر جلو می‌رود.

نکته فرزان: اگر NAT را بلدید ولی هنوز در Routing و جدول مسیرها ضعف دارید، بهتر است قبل/بعد از این دوره سراغ مسیرهای Routing (مثل MTCRE) بروید؛ چون Policy Routing بدون Routing معنی ندارد.

🎯 در این دوره چه چیزهایی یاد می‌گیرید؟

1️⃣ شناخت Mangle، Chainها و Actionهای کلیدی

• کاربرد Mangle در سناریوهای واقعی و تفاوتش با Filter/NAT
• شناخت Chainها (Prerouting / Input / Forward / Output / Postrouting) و اینکه «کجا» باید Rule بنویسید
• شناخت فیلدهای مهم Packet مثل DSCP (TOS)، TTL، DF bit، MSS

2️⃣ دسته‌بندی اینترنت برای NetIDهای مختلف (Policy Routing واقعی)

• Mark کردن ترافیک شبکه‌های مختلف
• استفاده از Routing-Mark و نوشتن Routeهای جدا برای هر مسیر علامت‌گذاری شده
• جلوگیری از اشتباهات رایج که باعث می‌شود Reply برنگردد یا VPN مسیر غلط برود

3️⃣ Load Balancing + Failover به سبک پروژه‌ای

• طراحی PLAN برای تقسیم بار روی دو/چند لینک اینترنت
• Failover واقعی (اگر لینک قطع شد، ترافیک درست منتقل شود)
• حل مشکل «یک سایت باز نمی‌شود» در سناریوی Load Balance (مشکل کلاسیک!)

4️⃣ QoS کاربردی: DSCP، تغییر TTL و سهمیه‌بندی اینترنت

• استفاده از Actionهای DSCP برای اولویت‌دهی ترافیک‌های حساس
• تغییر TTL در سناریوهای مدیریتی/امنیتی (با رویکرد درست)
• استفاده از Packet-Mark برای کنترل سهمیه و اعمال Queue به شکل دقیق

🧩 چالش‌هایی که در این دوره حل می‌کنید

• چرا در Load Balance بعضی سایت‌ها باز نمی‌شوند و چطور درست حلش کنیم؟
• چرا ترافیک VPN یا شبکه داخلی به جای مسیر درست، از اینترنت بیرون می‌رود؟
• چطور ترافیک VoIP/جلسه/سرویس حساس را از باقی ترافیک جدا و اولویت‌دهی کنیم؟
• چطور برای چند NetID مختلف، اینترنت را طبقه‌بندی کنیم (هرکدام مسیر/سیاست خودش)؟

💼 کاربردهای این دوره در پروژه‌های واقعی

• شرکت‌هایی با ۲ اینترنت (یا بیشتر) که هم پایداری می‌خواهند هم تقسیم بار
• ISPها یا مجموعه‌هایی که باید برای رنج‌های مختلف، سیاست‌های متفاوت اینترنت اعمال کنند
• شبکه‌های VoIP/Video که نیاز به QoS دارند (اولویت DSCP و کنترل ترافیک)
• سناریوهای ترکیبی VPN + اینترنت که باید مسیر برگشت ترافیک دقیق و کنترل‌شده باشد

👨‍💻 این دوره چه کمکی به رزومه و مسیر شغلی می‌کند؟

در بازار کار، «ادمین میکروتیک» فقط کسی نیست که NAT بنویسد؛ کسی ارزشمندتر است که بتواند Policy Routing، Load Balance و QoS را بدون آشفتگی و با قابلیت پشتیبانی پیاده کند. Mangle دقیقاً یکی از شاخص‌های “سطح حرفه‌ای” در بین متخصصین RouterOS است.

🕒 آخرین نکات به‌روز درباره Mangle (مهم برای اجرا)

• در RouterOS جدید، برای Policy Routing بهتر است ساختار Route Tableها را درست و تمیز طراحی کنید تا Ruleها قابل پشتیبانی بمانند.
• Markها فقط داخل روتر معنا دارند و به بیرون شبکه ارسال نمی‌شوند؛ پس “طبقه‌بندی” کاملاً سمت RouterOS انجام می‌شود.
• برای QoS حرفه‌ای، DSCP را با منطق درست تنظیم کنید تا در Queue/Queue Tree نتیجه واقعی ببینید (نه فقط روی کاغذ).

نکته فرزان: هدف ما فقط «کار کردن» نیست؛ هدف «قابل پشتیبانی بودن» است. Ruleهای Mangle اگر بی‌نظم نوشته شوند، بعداً مثل یک مین‌گذاری در شبکه عمل می‌کنند!

🧾 جمع‌بندی

اگر می‌خواهید در MikroTik از سطح «تنظیمات پایه» عبور کنید و به سطحی برسید که بتوانید سناریوهای واقعی را پایدار، تمیز و قابل پشتیبانی پیاده کنید، Mangle یکی از مهم‌ترین ابزارهای مسیر شماست. این دوره دقیقاً کمک می‌کند منطق Mangle را درست بفهمید و با سناریوهای کاربردی روی آن مسلط شوید.