🐳 Docker چیست و چه فرقی با ماشین مجازی دارد؟

Docker را می‌توان یک پلتفرم متن‌باز برای کانتینرسازی (Containerization) دانست؛ یعنی بستری که در آن می‌توانید برنامه‌ها و سرویس‌های خود را به‌همراه وابستگی‌ها و تنظیمات لازم، در قالب واحدهای مستقل به نام کانتینر اجرا کنید.

در دنیای سنتی، برای جداسازی سرویس‌ها و اجرای چند محیط مختلف، معمولاً از ماشین مجازی (Virtual Machine) استفاده می‌شود؛ در حالی‌که در Docker، شما به‌جای ایجاد یک سیستم‌عامل کامل جدید، از هسته سیستم‌عامل میزبان (Host OS) استفاده می‌کنید و فقط سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها را در کانتینرهای ایزوله اجرا می‌کنید.

مقایسه ساده Docker و ماشین مجازی

• در ماشین مجازی، هر VM یک سیستم‌عامل کامل دارد و منابع بیشتری از CPU، RAM و Disk مصرف می‌کند.
• در Docker، کانتینرها از هسته‌ی سیستم‌عامل میزبان استفاده می‌کنند و بسیار سبک‌تر و سریع‌تر اجرا می‌شوند.
• ایجاد، حذف و جابه‌جایی کانتینرها بسیار سریع است و برای محیط‌های تست، توسعه و استقرار مداوم عالی است.
• Docker تمرکز بیشتری روی اجرای اپلیکیشن دارد تا خود سیستم‌عامل.

به همین دلیل می‌گوییم: Docker یک ماشین مجازی جدید نیست؛ بلکه ابزار مدیریتی و پیکربندی برای اجرای اپلیکیشن‌ها در قالب کانتینر است که می‌تواند روی لینوکس، ویندوز سرور و حتی macOS مورد استفاده قرار بگیرد.

🧩 تفاوت Docker در ویندوز با Docker در لینوکس

داکر به‌صورت سنتی روی لینوکس شکل گرفته و بسیاری از امکانات پایه‌ی کانتینرسازی، وابسته به قابلیت‌های هسته‌ی لینوکس است. با این حال، مایکروسافت در نسخه‌های جدید ویندوز سرور، مخصوصاً Windows Server 2016 و 2019، پشتیبانی خوبی از Docker و Windows Containers فراهم کرده است.

در این دوره می‌بینید که Docker در ویندوز چگونه پیاده‌سازی می‌شود، چه نوع Imageهایی برای ویندوز وجود دارد و چه زمانی بهتر است از Docker در ویندوز استفاده کنید و چه زمانی Docker روی لینوکس انتخاب بهتری است.

چه زمانی Docker در ویندوز منطقی‌تر است؟

• وقتی زیرساخت شما مبتنی بر Windows Server، Active Directory، IIS و SQL Server است.
• وقتی اپلیکیشن‌های سازمانی شما بیشتر بر پایه‌ی .NET Framework / .NET نوشته شده‌اند.
• وقتی تیم شما تخصص بیشتری در ویندوز سرور نسبت به لینوکس دارد.

چه زمانی Docker روی لینوکس مناسب‌تر است؟

• وقتی در مسیر DevOps، Cloud، Kubernetes و زیرساخت‌های مبتنی بر لینوکس هستید.
• وقتی سرویس‌ها و میکروسرویس‌های شما بر پایه‌ی Linux-based طراحی شده‌اند.
• وقتی قصد دارید از کانتینرها در کنار پلتفرم‌های ابری و ابزارهای متن‌باز استفاده کنید.

🔹 ترکیب دوره Docker در Windows Server 2019 با دوره Docker on Linux 2023، دید شما را نسبت به کانتینرها در هر دو دنیا کامل خواهد کرد.

💼 کاربردهای Docker در Windows Server 2019 (سناریوهای واقعی)

در طول این دوره و بر اساس مثال‌ها و سناریوهایی که مدرس مطرح می‌کند، با کاربردهای عملی Docker در محیط Windows Server 2019 آشنا می‌شوید. برخی از مهم‌ترین سناریوها عبارت‌اند از:

• اجرای یک وب‌سرور IIS در قالب کانتینر و تست نسخه‌های مختلف یک وب‌اپلیکیشن.
• راه‌اندازی سرویس‌های کاربردی سازمانی در قالب کانتینر، بدون نصب‌های سنگین روی سیستم‌عامل اصلی.
• ایجاد محیط‌های جداگانه برای توسعه، تست و استیجینگ روی یک یا چند سرور ویندوزی.
• استفاده از کانتینرها برای آپدیت سریع‌تر سرویس‌ها با حداقل اختلال در سرویس‌دهی.
• آماده‌سازی زیرساخت برای ورود به دنیای DevOps، CI/CD و استقرار خودکار.
• استانداردسازی تحویل اپلیکیشن‌ها: همان چیزی که روی سرور توسعه کار می‌کند، عیناً روی سرور عملیاتی در قالب یک کانتینر اجرا می‌شود.

Docker به شما کمک می‌کند کمتر درگیر نصب‌های تکراری و خسته‌کننده شوید و بیشتر روی کیفیت سرویس و مدیریت منابع تمرکز کنید.

🧩 چالش‌هایی که در این دوره حل می‌کنید

در این دوره، چند چالش رایج در محیط‌های ویندوزی به کمک Docker بررسی و حل می‌شود:

• چطور بدون ساخت چندین ماشین مجازی، چند نسخه مختلف از یک سرویس را روی یک سرور تست کنیم؟
• چطور یک محیط آزمایشی سریع ایجاد کنیم، اپلیکیشن را تست کنیم و در پایان همه‌چیز را تمیز پاک کنیم؟
• چطور سرویس‌های ویندوزی را به‌صورت ایزوله اجرا کنیم تا روی هم تأثیر منفی نگذارند؟
• چطور زیرساخت ویندوزی فعلی را برای ورود به دنیای DevOps و استقرار مداوم آماده کنیم؟

🔸 هدف این است که بعد از دوره، نه‌تنها با دستورات Docker آشنا باشید، بلکه بتوانید یک سناریوی واقعی کانتینرسازی روی Windows Server 2019 را از ابتدا تا انتها پیاده‌سازی کنید.

🔍 مقایسه دوره Docker در ویندوز با سایر دوره‌های Docker در سایت

برای این‌که مسیر یادگیری Docker را بهتر انتخاب کنید، می‌توان دوره‌های داکر در سایت مدیر شبکه را به‌طور خلاصه این‌طور دسته‌بندی کرد:

• Docker در Windows Server 2019 (این دوره): تمرکز بر روی زیرساخت ویندوز سرور، سرویس‌های سازمانی مبتنی بر مایکروسافت و Windows Containers.
• Docker on Linux 2023 – آموزش فارسی لینوکس داکر: مناسب برای کسانی که در مسیر لینوکس، DevOps، Cloud و Kubernetes حرکت می‌کنند.
• آموزش سناریویی داکر در لینوکس: یک دوره‌ی کوتاه و تمرینی برای مشاهده‌ی چند سناریوی عملی و مرور مباحث داکر روی لینوکس.

اگر بیشتر در دنیای ویندوز سرور فعالیت دارید، این دوره برای شما مستقیم و بسیار کاربردی است؛ و اگر در دنیای لینوکس و DevOps فعال هستید، دوره‌های Docker روی لینوکس انتخاب اصلی شما خواهند بود و این دوره می‌تواند دید شما را نسبت به استفاده از Docker در محیط ویندوز کامل‌تر کند.