۰. پیش‌نیازهای ورود به مسیر مجازی‌سازی VMware

قبل از تمرکز روی vSphere، بهتر است این پایه‌ها را داشته باشی تا یادگیری‌ات روان و حرفه‌ای باشد:

• آشنایی مناسب با مفاهیم شبکه و +Network
• آشنایی با Windows Server (و ترجیحاً کمی لینوکس)
• درک مفاهیم پایه Virtualization (ماشین مجازی، Snapshot، Template، Clone و…)
• تجربه کار با محیط‌های LAB و مجازی‌سازی دسکتاپ مثل VMware Workstation

اگر نقشه راه «صفر تا بازار کار شبکه» یا مسیرهای مایکروسافت/شبکه را رفته‌ای، تقریباً آماده‌ای که وارد مسیر تخصصی VMware شوی.

۱. شروع با VMware Workstation – ساخت لابراتوار شخصی

اولین قدم جدی در نقشه راه مجازی‌سازی این است که بتوانی یک محیط آزمایشگاه (LAB) روی لپ‌تاپ یا سیستم شخصی‌ات بسازی.

• آموزش VMware Workstation 17.5 Pro – آخرین نسخه برای ساخت LAB حرفه‌ای
• آموزش VMware Workstation 16 برای امنیت سایبری – تمرکز روی LABهای امنیت و تست نفوذ
• دوره‌های VMware Workstation 15 و 12 – نسخه‌های قدیمی‌تر اما همچنان کاربردی برای مفاهیم پایه

نسخه‌های ۱۲ و ۱۵ از نظر رابط کاربری قدیمی‌تر هستند، اما برای درک مفاهیم اصلی مجازی‌سازی، ساخت ماشین مجازی، Snapshot، Clone، شبکه‌های مجازی و… همچنان بسیار ارزشمندند؛ مخصوصاً اگر در محیط‌های Legacy کار می‌کنی.

نتیجه این مرحله: آماده‌سازی برای vSphere و دیتاسنتر

در پایان این مرحله باید بتوانی:

• روی سیستم خودت چندین VM نصب و شبکه‌های تستی مختلف ایجاد کنی
• سناریوهای تستی شبکه، ویندوز سرور، لینوکس و… را در محیط Workstation بسازی
• یک لابراتوار مجازی خوب برای مراحل بعد (vSphere، vSAN، Horizon و NSX) آماده داشته باشی

۲.۱ vSphere 8 و vSphere 9 – نسل جدید مسیر VCP

این دوره‌ها نقطه شروع استاندارد و مدرن برای مسیر مهندسی VMware vSphere هستند:

• آموزش ابتدایی نصب و راه‌اندازی VMware vSphere 8 (ICM & VCP) – نصب ESXi 8، راه‌اندازی vCenter 8، ساخت Datacenter، Cluster و مدیریت VMها
• آموزش فارسی تخصصی مجازی‌سازی VMware vSphere 9 (VCP 2025) – منطبق با نسخه جدید vSphere 9 و مسیر VCP-DCV 2025
• تمرکز روی مفاهیم Datacenter Virtualization، HA، DRS، vMotion، Storage vMotion، Resource Pool و…

این دو دوره هسته اصلی مسیر مدرن VMware vSphere هستند و برای کسانی که می‌خواهند بر اساس نسخه‌های جدید جلو بروند، ضروری‌اند.

۳.۱ VMware vSphere 7 – پایه محیط‌های سازمانی فعلی

بسیاری از سازمان‌ها هنوز روی vSphere 7 کار می‌کنند؛ بنابراین تسلط روی آن در بازار کار اهمیت زیادی دارد.

• (VMware vSphere 7 (VCP-DCV – مقدماتی
• (VMware vSphere 7 (VCP-DCV – پیشرفته
• VMware vSphere Optimize and Scale Version 7 (مقدماتی) – تمرکز روی Performance و Scaling
• امنیت در VMware vSphere Security (مقدماتی) – سخت‌سازی، Roleها، دسترسی‌ها و Certificates

این مجموعه تو را برای آزمون VCP-DCV بر اساس vSphere 7 و کار در زیرساخت‌های واقعی سازمانی آماده می‌کند.

۳.۲ vSphere 6.5، 6.7 و 5.5 – نسخه‌های قدیمی اما هنوز کاربردی

در پکیج و دسته محصولات، دوره‌های نسخه‌های قبلی هم وجود دارند که برای محیط‌های Legacy بسیار مفیدند:

• VMware vSphere 6.5 – مقدماتی و پیشرفته
• ارتقا VMware vSphere 6.5 to 6.7 به‌همراه سناریوهای عملی
• VMware vSphere 5.5 ESXi – نسخه قدیمی‌تر اما مناسب شناخت تکامل پلتفرم

این دوره‌ها از نظر نسخه، قدیمی‌تر محسوب می‌شوند، اما برای درک محیط‌های واقعی که هنوز آپگرید نشده‌اند و فهم عمیق‌تر تکامل vSphere، همچنان ارزش آموزشی بالایی دارند.

۴.۱ VMware vSAN 7 و vSAN 6.7 – Software Defined Storage

در این دوره‌ها با قلب ذخیره‌سازی مبتنی بر vSphere آشنا می‌شوی:

• آموزش فارسی VMware vSAN 7 – نسخه به‌روزتر برای زیرساخت‌های vSphere 7
• پیکربندی VMware Storage VSAN 6.7 – نسخه قدیمی‌تر اما همچنان کاربردی در بسیاری از محیط‌ها
• طراحی Datastore، Policy-Based Management و Replication در زیرساخت مجازی
• درک مفاهیم Fault Tolerance، Performance و عیب‌یابی در سطح Storage

این بخش برای نقش‌های Storage & Virtualization Engineer و مدیران دیتاسنتر حیاتی است.

۴.۲ بکاپ حرفه‌ای با VMware vSphere Data Protection (VDP)

در این دوره با استراتژی‌های بکاپ و ریکاوری در زیرساخت VMware آشنا می‌شوی:

• پیاده‌سازی و مدیریت VMware vSphere Data Protection – VDP
• طراحی سناریوهای Backup/Restore برای ماشین‌های مجازی مهم
• آشنایی با زمان‌بندی بکاپ، نگهداری نسخه‌ها و تست بازگشت
• ایجاد طرح Disaster Recovery در سطح زیرساخت مجازی

بدون بکاپ قابل‌اعتماد، هیچ زیرساختی امن نیست؛ این دوره تو را برای طراحی راه‌حل‌های واقعی آماده می‌کند.

نتیجه این مرحله: کنترل کامل روی دیتا و پایداری سرویس‌ها

پس از این مرحله می‌توانی:

• Storage زیرساخت VMware را طراحی و مدیریت کنی
• برای سرویس‌های حیاتی، سناریوهای HA، vSAN و Backup مناسب طراحی کنی
• در نقش Storage/Virtualization Admin در تیم‌های زیرساخت وارد عمل شوی

۵.۱ مانیتورینگ و طراحی پیشرفته – vRealize Log Insight و VCAP

این دوره‌ها تو را به سطح مهندس ارشد و طراح دیتاسنتر نزدیک می‌کنند:

• VMware vRealize Log Insight 8 – جمع‌آوری و تحلیل Logهای vSphere، ESXi، vCenter
• عیب‌یابی رخدادها، پایش سلامت زیرساخت و کشف الگوهای خطا
• VMware VCAP 6.7 – سطح Advanced Professional در گرایش Datacenter Virtualization
• تمرکز روی Design و Deploy در سطح پیشرفته دیتاسنتر

این مرحله مناسب کسانی است که می‌خواهند به سمت Architect / Senior Datacenter Engineer حرکت کنند.

۶.۱ مجازی‌سازی دسکتاپ و VDI – VMware Horizon & App Volumes

اگر به مجازی‌سازی دسکتاپ، Call Centerها، سازمان‌های بزرگ و سناریوهای «هر کاربر یک دسکتاپ مجازی» علاقه داری، این بخش مخصوص توست:

• VMware Horizon 8 (مقدماتی) – نسخه به‌روزتر برای VDI مدرن
• VMware Horizon View 7 – مقدماتی و پیشرفته – مناسب محیط‌هایی که هنوز روی نسخه ۷ هستند
• VMware App Volumes – مدیریت و جداسازی اپلیکیشن‌ها در محیط VDI
• کار با Poolها، Linked Clone، Instant Clone و App Layering

این مرحله تو را برای نقش VDI / EUC Engineer و مدیریت دسکتاپ‌های مجازی سازمانی آماده می‌کند.

نتیجه این مرحله: دید ۳۶۰ درجه روی دیتاسنتر مجازی

بعد از این مرحله:

• هم زیرساخت Compute، هم Storage و هم Desktop Virtualization را می‌شناسی
• می‌توانی برای نیازهای سازمانی، معماری کامل زیرساخت مجازی پیشنهاد بدهی
• یک قدم جدی به سمت نقش‌های Senior / Architect نزدیک می‌شوی

۷.۱ VMware NSX 6.4 Datacenter

با وجود اینکه ورژن ۶.۴ از نظر نسخه قدیمی‌تر است، اما هنوز در بسیاری از دیتاسنترها استفاده می‌شود و برای درک مفاهیم اصلی NSX بسیار ارزشمند است:

• مبانی Software Defined Networking در بستر VMware
• راه‌اندازی Logical Switch، Logical Router و Distributed Firewall
• پیاده‌سازی Micro-Segmentation و جداسازی لایه‌ای سرویس‌ها
• حرکت به سمت نقش‌های NSX Engineer / SDN Engineer / Security Engineer

این مرحله همان جایی است که زیرساخت مجازی و امنیت شبکه در VMware به‌هم می‌رسند.