نقشه راه متخصص مانیتورینگ شبکه – از Zabbix و PRTG تا Splunk و Veeam ONE 👁️🗨️
اگر میخواهی به جای اینکه فقط بعد از قطع شدن سرویسها متوجه مشکل شوی، قبل از بحران وضعیت شبکه، سرورها، سرویسها، بکاپ و لاگها را زیر نظر داشته باشی، باید مسیر متخصص مانیتورینگ شبکه (Network Monitoring / NOC) را بهصورت استاندارد و مرحلهبهمرحله طی کنی.
در «مدیر شبکه»، این مسیر با ترکیبی از دورههای تکی و پکیج ویژه مانیتورینگ شبکه (۱۱ دوره، ۶۱ ساعت آموزش فارسی) طراحی شده تا از مفاهیم پایه مانیتورینگ، تو را به سطح NOC Engineer / Network Monitoring Specialist در مقیاس Enterprise برساند.
از یک کاربر ساده ابزارها، تا متخصص مانیتورینگ شبکه، سرویس و بکاپ در سطح سازمانی و دیتاسنتر.
- 🎯 مناسب علاقهمندان شغل NOC Engineer / Network Monitoring Specialist
- 🌐 قابل ترکیب با مسیرهای سیسکو، لینوکس، ویندوز سرور، VMware و امنیت
- 📚 شامل ابزارهای Zabbix، PRTG، OpManager، Veeam ONE، Splunk، Wireshark و…
مرحله ۱: پایههای مانیتورینگ شبکه – از SNMP و Syslog تا Wireshark 🎛️
قبل از اینکه وارد Zabbix یا PRTG شوی، باید «نگاه مانیتورینگ» را یاد بگیری؛ اینکه چه چیزی را مانیتور میکنیم، چگونه Alert میدهیم و چطور از دل دادهها، مشکل را کشف میکنیم.
۱.۱ مفاهیم پایه مانیتورینگ و NOC
در این بخش ذهنیتت را از «فقط پینگ» به سمت مانیتورینگ واقعی میبریم.
- شناخت Availability، Performance، Capacity و Health
- آشنایی با SNMP، Syslog، NetFlow، ICMP، WMI و Agent/Agentless
- تفاوت Monitoring، Logging، Alerting، Reporting و Dashboard
- آشنایی با مفهوم NOC و نقش NOC Engineer در سازمان
۱.۲ آنالیز ترافیک با Wireshark – دیدن شبکه در سطح Packet
بدون درک ترافیک، تفسیر گرافها و Alertها سخت است؛ اینجا با وایرشارک همهچیز شفاف میشود.
- Capture و فیلترکردن ترافیک شبکه
- تحلیل پروتکلها (TCP، UDP، HTTP، DNS، SSL و…)
- عیبیابی کندی، Packet Loss و Resetهای مکرر
- آشنایی با دو دوره: «آنالیز حرفهای شبکه با Wireshark» و «یادگیری سریع Wireshark»
۱.۳ آمادهسازی برای ابزارهای مانیتورینگ
این مرحله تو را برای نصب و راهاندازی نرمافزارهای مانیتورینگ روی ویندوز سرور و لینوکس آماده میکند.
- آشنایی با مفاهیم Service، Agent، Port و Dependencyها
- راهاندازی Lab مجازی با VMware Workstation / ESXi
- طراحی سناریوی کوچک برای تمرین: چند سوئیچ، روتر، سرور و کلاینت
- آمادهسازی برای ورود به Zabbix، PRTG و OpManager
مرحله ۲: Zabbix – ستون فقرات مانیتورینگ متنباز شبکه 📡
Zabbix یکی از قدرتمندترین راهکارهای متنباز مانیتورینگ در دنیا است. در این مرحله یاد میگیری چطور یک Zabbix Server کامل برای شبکه سازمان راهاندازی کنی.
۲.۱ دوره اصلی Zabbix 6.2 – راهاندازی و پیکربندی
این دوره هستهی مسیر Zabbix است و روی نسخه جدید 6.2 تمرکز دارد.
- نصب و راهاندازی Zabbix Server، Frontend و Database
- کار با Host، Template، Item و Trigger
- طراحی Alert، Notification و Actionهای هوشمند
- طراحی Dashboard، نقشه شبکه و گزارشهای مدیریتی
۲.۲ نسخههای قدیمیتر Zabbix – سناریوهای اضافی و تمرین
در کنار نسخه جدید، نسخههای قدیمیتر هنوز برای تمرین و درک بهتر مفاهیم بسیار مفید هستند.
- دورههای مقدماتی Zabbix برای شروع از سطح سادهتر
- دوره سناریویی Zabbix 5 (با تمرکز بر پیادهسازی در دنیای واقعی)
- آشنایی با تفاوت نسخهها و مهاجرت بین ورژنها
- طراحی سناریوهای چند سایته، چند هاست و چککردن سرویسهای حیاتی
۲.۳ نقش Zabbix در شغل NOC و مانیتورینگ
بعد از تسلط روی Zabbix میتوانی:
- شبکه سازمان را از دید Link، Device و Service مانیتور کنی
- برای تیم شبکه و مدیران، Dashboard و گزارش ماهانه بسازی
- Alertهای هوشمند برای Down شدن لینک، افزایش CPU، پر شدن Disk و… طراحی کنی
- بهعنوان Zabbix Admin / NOC Engineer وارد تیم زیرساخت شوی
مرحله ۳: ManageEngine و PRTG – مانیتورینگ Enterprise در عمل 🛰️
در این مرحله با ابزارهای گرافیکمحور و پرکاربرد سازمانی مثل ManageEngine OpManager، Desktop/Endpoint Central و PRTG Network Monitor کار میکنی.
۳.۱ ManageEngine OpManager 2022 – مانیتورینگ شبکه و سرویس
OpManager یکی از محبوبترین راهکارهای مانیتورینگ Enterprise در سازمانهاست.
- اسکن شبکه و شناسایی خودکار دستگاهها (Discovery)
- مانیتورینگ سوئیچها، روترها، فایروالها، سرورها و لینکهای اینترنت
- طراحی Dashboard، نقشه شبکه، گزارشها و Alertهای هوشمند
- آشنایی با نسخههای قدیمیتر (برای درک تفاوت نسخهها و محیطهای Legacy)
۳.۲ Desktop Central / Endpoint Central – مانیتورینگ و مدیریت Endpoint
این ابزارها تمرکز را از صرفاً «شبکه» به سمت «سیستمها و کلاینتها» میبرند.
- نصب Agent روی کلاینتها و سرورها
- Patch Management، Software Deployment و Remote Control
- گزارشگیری از سلامت سیستمها، نرمافزارها و Compliance
- ترکیب با OpManager برای دید کاملتر از زیرساخت
۳.۳ PRTG Network Monitor – داشبوردهای رنگی و سنسورمحور
PRTG یکی از شناختهشدهترین ابزارهای مانیتورینگ شبکه است که بر پایه Sensor کار میکند.
- تعریف Sensor برای لینکها، سرورها، سرویسها و تجهیزات
- طراحی نقشه شبکه و داشبورد مدیریتی
- تنظیم Threshold و Alert مبتنی بر سناریو
- استفاده از نسخه جدید V22 و بهرهگیری از دورههای قدیمیتر برای تمرین بیشتر
مرحله ۴: مانیتورینگ بکاپ، لاگ و زیرساخت مجازی – Veeam ONE، vRealize، Splunk و SolarWinds 📂
در این مرحله، دید تو از «فقط شبکه» فراتر میرود و بکاپ، ماشینهای مجازی، لاگها و زیرساخت مجازی را هم زیر نظر میگیری.
۴.۱ مانیتورینگ Backup و VM با Veeam ONE 10
هیچ مانیتورینگی بدون نظارت بر وضعیت بکاپ کامل نیست؛ اینجا Veeam ONE وارد میدان میشود.
- مانیتورینگ Jobهای Backup و Replication
- گزارشگیری از وضعیت Backupهای موفق و ناموفق
- هشدار در صورت پر شدن Repository یا کندی Jobها
- ترکیب گزارشها برای ارائه به مدیران و تیم امنیت
۴.۲ VMware vRealize Log Insight و Splunk – مانیتورینگ لاگ و تحلیل رخدادها
برای دید عمیقتر نیاز به لاگها داریم؛ اینجا vRealize Log Insight و Splunk تصویر کاملتری میدهند.
- جمعآوری و تحلیل لاگها با VMware vRealize Log Insight 8
- آشنایی با معماری Splunk، Index و Search Query
- ساخت Dashboard و Alert مبتنی بر رویدادها
- استفاده از Splunk Enterprise 9.1 برای تحلیلترکیبی لاگ و مانیتورینگ
۴.۳ SolarWinds و ابزارهای مکمل – نگاه به محیطهای Legacy
در برخی سازمانها هنوز از SolarWinds استفاده میشود؛ شناخت این ابزار برای محیطهای Legacy ارزشمند است.
- آشنایی با ساختار NPM، NTA، SAM و ماژولهای SolarWinds
- درک نحوه طراحی Dashboard و نقشه شبکه در SolarWinds
- شناخت محدودیتها و تفاوت با ابزارهای جدیدتر
- استفاده از دورههای قدیمی (حتی با توقف فروش) برای درک بهتر محیطهای قدیمی
مرحله ۵: ابزارهای تکمیلی، سناریوهای واقعی و ورود به بازار کار 💼
در این مرحله، تمام آموختههایت را در قالب سناریوهای واقعی، گزارشها و داشبوردهای مدیریتی جمعبندی میکنی و خودت را برای نقشهای شغلی NOC و Monitoring آماده میکنی.
ابزارهای تکمیلی و امنیتی
- Acunetix برای اسکن امنیتی وبسایتها و اپلیکیشنها
- DameWare Remote Control برای پشتیبانی و عیبیابی کلاینتها
- استفاده ترکیبی از Wireshark، Zabbix، PRTG و OpManager برای عیبیابی دقیق
- مدیریت رخدادهای امنیتی در کنار تیم SOC / Security
سناریوهای دنیای واقعی مانیتورینگ
- طراحی مانیتورینگ شعب، لینکهای WAN و اینترنت
- مانیتورینگ سرورهای حیاتی، سرویسهای ابری و دیتاسنتر
- ترکیب مانیتورینگ Backup، VM، لاگ و شبکه در یک Dashboard مدیریتی
- گزارشدهی ماهانه به تیم مدیریت و پیشنهاد بهبود زیرساخت
ورود به بازار کار و مسیر شغلی
- ساخت رزومه حرفهای بهعنوان NOC / Monitoring Engineer
- تهیه Portfolio از Dashboardها، گزارشها و سناریوهای پیادهسازیشده
- آمادگی برای مصاحبههای سناریومحور در حوزه شبکه و مانیتورینگ
- انتخاب ادامه مسیر: شبکه، امنیت، DevOps، دیتاسنتر یا کلود