نقشه راه متخصص پشتیبانگیری، بکاپ و ریکاوری – از اصول تا دیتاسنتر 💾
بکاپ و ریکاوری همان جایی است که آیتی در لحظه بحران خودش را ثابت میکند. شبکهای که عالی طراحی شده اما استراتژی بکاپ ندارد، با یک باجافزار، اشتباه انسانی یا خرابی استوریج میتواند در چند دقیقه فلج شود.
اگر میخواهی بهعنوان Backup & Recovery Engineer، Data Protection Specialist یا System/Storage Admin وارد بازار کار شوی، نیاز به یک نقشه راه منظم و معماریمحور داری؛ نقشه راهی که هم Veeam را پوشش دهد، هم Veritas، هم Acronis و هم راهکارهای VMware.
مرحله ۱: مفاهیم پایه Backup & Recovery – قبل از ابزار، تفکر درست 🎯
قبل از نصب هر نرمافزاری، باید فلسفه و معماری بکاپ را بشناسی؛ مفاهیمی که در همه ابزارها مشترکاند و در دورههای Veeam، Veritas و Acronis بارها مرور میشوند.
۱.۱ اصول طراحی استراتژی بکاپ
در این بخش با مفاهیم کلیدی آشنا میشوی که هسته همه دورههای بکاپ هستند:
- انواع بکاپ: Full، Incremental، Differential
- تفاوت Backup با Disaster Recovery و سناریوهای DR
- قانون 3-2-1 بکاپ (۳ نسخه، ۲ مدیا، ۱ نسخه خارج از سایت)
- تفاوت Backup Image-Based با File-Level
۱.۲ شناخت محیط هدف: فیزیکی، مجازی، Cloud
برای طراحی درست بکاپ باید بدانی از چه چیزی بکاپ میگیری:
- بکاپ سرورهای فیزیکی، ماشینهای مجازی، کلاینتها و دیتابیسها
- بکاپ سرویسهای حیاتی مثل AD، Exchange، File Server، SQL
- نگاه کلی به بکاپ در محیطهای Cloud و Hybrid
- تفاوت نیازهای بکاپ در شرکت کوچک، متوسط و دیتاسنتر Enterprise
مرحله ۲ و ۳: متخصص Veeam Backup – از نسخه ۹٫۵ تا V11 ⚙️
Veeam یکی از محبوبترین راهکارهای بکاپ برای محیطهای مجازی است. در این مرحله از نسخههای ۹٫۵ تا V11 را پوشش میدهیم تا هم در سازمانهای قدیمی راحت باشی، هم در محیطهای جدید.
۲.۱ Veeam Backup & Replication 9.5 (مقدماتی)
اولین قدم جدی در ابزارهای بکاپ، یادگیری نسخه ۹٫۵ Veeam است؛ جایی که مفاهیم اصلی این محصول را میآموزی:
- نصب و پیکربندی اولیه Veeam Backup & Replication 9.5
- معرفی Job، Repository، Proxy و ساختار کلی Veeam
- تعریف Jobهای ساده برای بکاپ ماشینهای مجازی
- آشنایی اولیه با Restore و تست ریکاوری
۲.۲ Veeam Backup 9.5 (پیشرفته) – سناریوهای Enterprise
در دوره پیشرفته، وارد معماریهای پیچیدهتر و سناریوهای سازمانی میشوی:
- کار با Repositoryهای مختلف، Deduplication، Scale-out Repository
- سناریوهای Replication، Offsite Backup و بکاپ ترکیبی
- Jobهای Application-Aware برای دیتابیسها و سرویسهای حساس
- سناریوهای واقعی در دیتاسنترهای مجازی مبتنی بر VMware / Hyper-V
۳.۱ Veeam Backup & Replication V11 – نسل جدید بکاپ
برای همگام شدن با نسخههای جدید، دوره Veeam Backup Replication V11 تو را با قابلیتهای بهروز آشنا میکند:
- Instant Recovery، SureBackup، و امکانات جدید V11
- کار با Scale-out Repository، Object Storage و Tape در نسخه جدید
- طراحی معماری بکاپ برای دیتاسنترهای مدرن
- بهروزرسانی دانش Veeam از نسخههای ۹.x به V11
مرحله ۴ و ۵: Veritas Backup Exec، Image Backup و ریکاوری کامل 🧩
در بسیاری از سازمانها، مخصوصاً جاهایی که Tape Library و بکاپهای بلندمدت دارند، Veritas و Image Backupها نقش اصلی را بازی میکنند.
۴.۱ Veritas Backup Exec 2016 – نسخه کلاسیک سازمانی
این نسخه هنوز در بسیاری از سازمانها استفاده میشود و یادگیری آن برای پشتیبانی محیطهای قدیمی بسیار مهم است:
- نصب و راهاندازی Symantec Veritas Backup Exec 2016
- تعریف Storage، Deviceها و مدیریت Tape Library
- ساخت Job برای بکاپ سرورها، فایلها و اپلیکیشنها
- سناریوهای ریکاوری و Restore روی سیستمهای مختلف
۴.۲ Veritas Backup Exec 21.3 – نسخه مدرن Backup Exec
نسخه 21.3 نسخهای بهروزتر و مدرنتر است که با محیطهای امروزی سازگارتر است:
- شناخت تغییرات Backup Exec نسبت به نسخههای قدیمی
- بکاپ سرورهای فیزیکی، مجازی و اپلیکیشنها در نسخه 21.3
- استفاده از قابلیتهای جدید در گزارشگیری و مانیتورینگ
- طراحی استراتژی بکاپ سازمانی با محوریت Backup Exec
۵.۱ Image Backup با Veritas System Recovery 21 و Acronis
گاهی فقط File Backup کافی نیست؛ باید بتوانی کل سیستم را به حالت قبل برگردانی (Bare Metal Recovery).
- بکاپ Image-Based از سرورها و کلاینتها با Veritas System Recovery 21
- بکاپ و ریکاوری کامل سیستمها با Acronis Cyber Backup 12.5
- سناریوهای Disaster Recovery و مهاجرت سختافزاری
- طراحی ترکیبی: Image Backup برای سیستمهای حیاتی، File Backup برای بقیه
مرحله ۶ و ۷: VMware VDP و مانیتورینگ بکاپ با Veeam ONE 📊
در این مرحله، هم با راهکار بکاپ VMware در نسخههای قدیمی (VDP) آشنا میشوی، هم بکاپها را با Veeam ONE بهصورت حرفهای مانیتور میکنی.
۶.۱ VMware vSphere Data Protection (VDP)
اگر در محیطهایی کار میکنی که هنوز از نسخههای قدیمی VMware استفاده میکنند، VDP را حتماً میبینی:
- راهاندازی و پیکربندی VDP در محیط vSphere
- تعریف Jobهای بکاپ برای ماشینهای مجازی
- کار با Repositoryها و مدیریت فضای بکاپ
- سناریوهای ریکاوری و مهاجرت از VDP به Veeam یا سایر راهکارها
۷.۱ مانیتورینگ و گزارشگیری بکاپ با Veeam ONE 10
بکاپ بدون مانیتورینگ یعنی نمیدانی هنگام Disaster واقعاً چیزی برای ریکاوری داری یا نه. Veeam ONE این مشکل را حل میکند:
- مانیتورینگ Jobها، خطاها و هشدارهای Veeam Backup
- داشبوردهای مدیریتی و گزارشهای تحلیلی وضعیت بکاپ
- Capacity Planning و پیشبینی ظرفیت استوریج بکاپ
- آمادهسازی گزارش برای مدیران، ممیزیها و تیم امنیت
مرحله ۸: سناریوهای واقعی، نقشهای شغلی و ورود به بازار کار 💼
در این مرحله، دانش تو از حالت تئوری خارج میشود و تبدیل به سناریوهای واقعی، مستندسازی و آمادگی برای مصاحبه و پروژههای سازمانی میشود.
سناریوهای دنیای واقعی
- طراحی استراتژی بکاپ برای یک شرکت متوسط با چند سرور و چند سایت
- پیادهسازی ترکیبی Veeam + Veritas برای بکاپ دیسک و Tape
- طراحی سناریوی DR برای دیتاسنتر کوچک با استفاده از Replication
- مستندسازی Runbook برای سناریوهای Disaster واقعی
آمادگی مصاحبه و آزمون
- پاسخ به سوالات مفهومی: RPO، RTO، Full/Incremental/Differential، 3-2-1
- مقایسه Veeam، Veritas و Acronis برای سناریوهای مختلف
- طراحی استراتژی بکاپ برای یک سناریوی فرضی
- ارائه تجربیات LAB و سناریوهای تستی بهعنوان نمونهکار
نقشهای شغلی هدف
- Backup & Recovery Engineer / Specialist
- Veeam / Veritas Backup Administrator
- Data Protection & DR Engineer
- System / Storage Admin با گرایش Backup